PHAN VŨ B̀NH người ảnh Tây ÚcNguyễn-Đạo-Huân (
12/28/08)
"Art is the way, and I will die in the midst of it..." Có thể tạm dịch ra tiếng Việt là cho tới khi nhắm mắt ĺa đời, tôi cũng chưa đi hết được con đường nghệ thuật. Phan Vũ B́nh có lẽ tâm đắc với câu này khi anh để nó ở vị trí rất trang trọng trên cover dĩa h́nh gửi cho chúng tôi. Nếu xác quyết như thế , chắc chỉ có những người thật sự mang trong ḿnh ḍng máu nghệ sĩ sáng tạo, vinh danh nghệ thuật như một tôn giáo th́ mới có những suy nghĩ như vậy... chọn đường nghệ thuật mà lại c̣n cảm biết ḿnh sẽ chết v́ đi trên đường đó như Phan Vũ B́nh là cả một lựa chọn dũng cảm và hết sức khó khăn.
Với hơn 100 ảnh đen trắng phóng sự, nghệ thuật khá phong phú và đa dạng ở nhiều đề tài, một số lượng tác phẩm dễ nể mà Phan Vũ B́nh có ḷng ưu ái gửi tặng cho chúng tôi như một món quà quí cho những người làm văn nghệ lưu vong. Giữa lúc con người đang quá ư bận rộn mệt mỏi để mưu sinh, lo âu v́ đủ thứ bất an trong đời sống...th́ những tác phẩm ảnh nghệ thuật của Phan Vũ B́nh gửi tới người xem cùng chia xẻ với anh một cái nh́n rất riêng của anh về con người và đời sống. Với tâm t́nh rất văn nghệ như vậy, đây quả là một điều rất đáng quư.
Phan Vũ B́nh sinh năm 1964 ở Vĩnh Long - Việt Nam, là thuyền nhân vượt biển tị nạn năm 17 tuổi, ở Phi Luật Tân 3 năm. Tới Uc năm 1983 ở Sydney 14 năm trước khi về ở Tây Uc. Yêu thích nhiếp ảnh nghệ thuật đen trắng từ năm 21 tuổi nhất là chụp chân dung, đă từng triển lăm ảnh nhiều lần...anh thích bún ḅ Huế, màu bạc. Phan Vũ B́nh cho biết những nhiếp ảnh gia anh yêu thích là: Lê Anh Tài, Phạm Văn Mùi, Ngô Đ́nh Cường, Man Ray, David Hamiton, Don McCullin and Linda Eastman.
Số lượng tác phẩm nhiếp ảnh của anh khá nhiều và đa dạng, có kỹ thuật cao của nhiếp ảnh chuyên nghiệp, có nhiều dấu hiệu của một tài năng nhiếp ảnh nghệ thuật, với sự đam mê như thế, chắc chắn anh sẽ có khả năng đi xa hơn nữa trong lănh vực ảnh nghệ thuật..
Phan vũ B́nh và ảnh khỏa thân
I was born "Naked"
Why can't I be Naked before I die.
Tạm dịch khi tôi sinh ra đời th́ trần truồng, vậy tại sao tôi không thể trần truồng trước khi tôi chết ?.Đó là những câu người ảnh Tây Úc Phan Vũ B́nh(Perth) viết trên CD ảnh khỏa thân đen trắng. Nhân đây cũng xin nhắc lại nhà thơ Quách Thọai có một câu thơ rất nổi tiếng:
" Một mai tôi chết trần truồng không cơm áo"
Ảnh nude của Phan Vũ B́nh không phải là lọai ảnh khỏa thân chuyên nghiệp nhằm tính gơi dục ép phê ngay tức th́ như chúng ta thường thấy trên các lọai tạp chí chỉ dành cho người lớn,… cho nên anh đă không cố t́nh phô diễn bằng màu sắc những thân h́nh vệ nữ bốc lửa hay những đường cong mỹ miều của nhũ hoa một cách rơ nét. Nếu có th́ nhũ hoa của người đàn bà mà PVB miêu tả là một sự e ấp sau một làn vải mỏng hay qua một khe áo rộng...…
Với một khung cảnh rất đời thường rất riêng tư trong đời sống thường nhật của mỗi gia đ́nh - anh đă đặt chủ đề chính vào để sáng tạo: chẳng hạn người đàn bà khỏa thân chuẩn bị tắm được chụp rất t́nh cờ qua khung cửa kính. người đàn bà khỏa thân tắm nắng trong nhà, trên chiếc giường t́nh ái,thân h́nh đàn bà khỏa thân rất thanh thản dường như đang tự thưởng thức nét đẹp của hóa công cho ḿnh.
Với một kỹ thuật ảnh đen trắng nhuần nhuyễn, anh xử dụng kỹ thuật đảo âm(negative) và một số kỹ xảo khác để nhấn mạnh - Phan Vũ B́nh đă sáng tạo cho riêng ḿnh một cái nh́n về nude. Anh cũng cố gắng tự bứt phá của những ước lệ về ảnh nude những ư tưởng không c̣n nhiều tính dục thông thường. Có chăng phảng phất đâu đó nude chỉ là một cái cớ để gữi gắm một ư tưởng triết học nào đó trong những tác phẩm của ḿnh ? Chúc anh thành công trên con đường nghệ thuật nhiếp ảnh nhiều gian nan và thách đố.
Tṛ chuyện với Phan Vũ B́nh
Xin chào anh Phan Vũ B́nh, cơ duyên nào đưa anh tới nhiếp ảnh ?
Xin chào anh và các anh chị em trong ban biên tập. Tôi rất vui khi được tṛ chuyện với các quư vị và lại được hồi tưởng lại những kỷ niệm của một thời ảnh đen trắng tưởng là đă... đen thui. Tôi đến với nhiếp ảnh rất t́nh cờ và khá thú vị. Hồi c̣n bé tôi rất mê hôi họa, thế là tôi cứ đụng đâu là quệt đó. Tôi thích tranh của họa sĩ VIVI trên các b́a sách Tuổi Hoa, tôi mê tranh của cố họa sĩ Tạ Tỵ, và Nguyên Khai. Hơn một lần bàng hoàng với màu vàng điên dại của Van Gogh, ngơ ngác trước những họa phẩm của Picasso... Khi sang định cư ở Úc tôi vẫn đeo đuổi giấc mơ hội họa nhỏ bé của ḿnh.
Một ngày nắng đẹp, người họa sĩ chưa thành là tôi được lệnh của chủ nhà phải dọn đi cấp tốc v́ lư do tôi đă biến cái nhà 2 pḥng mướn không qua trung gian của ông ta thành cái ... xưởng vẽ. Giấc mơ trở thành họa sĩ tan tành theo mây khói trong ngày nắng đẹp ấy. Rất buồn nhưng sau này nghĩ lại th́ âu cũng là cơ duyên để ḿnh tới với nhiếp ảnh.
- Khi chuyển sang chơi nhiếp ảnh anh có cảm nghĩ như thế nào?
Người cũ mà lạc vào thế giới mới mà anh, với tôi thật là tuyệt vời, mênh
mông tới vô tận, sung sướng vô cùng. Đôi khi tôi có những suy nghĩ sự bạc đăi của người đời có khi lại mang đến cho ta một hạnh phúc bất ngờ -Đời vẫn ban cho ngọt bùi (VTA) như trong trường hợp của tôi nói trên.
Tại sao những chủ đề đời thường (Still Life) lại hấp dẫn anh ?
Tôi muốn tạo một cách nh́n, một cảm nhận riêng của ḿnh khi những h́nh ảnh đời thường xảy ra hàng ngày t́nh cờ hiện lên trong ống kính và tôi đă giữ lại nó. Có thể nó là những h́nh ảnh của hạnh phúc hay khổ đau vẫn thường đến với mỗi người chúng ta, thế thôi. Cũng có những tác phẩm tôi có chủ ư trước bắt đầu từ một biến cố nào đó không hẳn của riêng ḿnh, t́m cách tạo được một bố cục tốt và những nguồn sáng thích hợp để diễn tả...
- Anh nghĩ thế nào về ảnh phụ nữ khỏa thân?
- Trong nhiếp ảnh, nude là một đề tài đẹp và hấp dẫn người nghệ sĩ sáng tạo và theo tôi không thể thiếu được trong sân chơi nhiếp ảnh. Nếu trong âm nhạc t́nh yêu là đề tài muôn thủa th́ có thể ví khỏa thân trong ảnh là một bản t́nh ca tuyệt vời. Thực ra để chụp được một tác phẩm ảnh khỏa thân nghệ thuật không mang tính dục nhiều không phải là chuyện đơn giản.
- Có cần phải có một tiêu chuẩn là phải người đẹp khỏa thân th́ ảnh mới đẹp?
-Có người đẹp th́ quá tốt nhưng không nhất thiết như vậy. Chọn một người mẫu trung b́nh đừng quá tệ, nhưng yếu tố thành công phải là có một bố cục tốt, ánh sáng thích hơp với chủ đề và điều quan trọng hơn hết là bạn muốn diễn tả cái ǵ của đối tượng ḿnh đang chụp... Tôi có quan niệm rằng đàn bà là một sản phẩm tuyệt vời qua bàn tay sáng tạo của Thượng Đế - Ngài tạo dựng nên tất những ǵ có trong vũ trụ và cũng không quên người đàn bà.,
-Cũng có những người nghĩ rằng ảnh đàn bà ở truồng là khiêu dâm anh nghĩ sao về chuyện này ?
- Nên cẩn trọng khi đánh giá về giữa ảnh khiêu dâm và không v́ lằn ranh của hai loại ảnh rất mỏng, sự nhầm lẫn này thường về phía người thưởng ngọan không có cái nh́n chính xác khi bắt gặp ảnh khỏa thân.
- Những kỷ niệm về nhiếp ảnh nào anh thấy thú vị nhất?
-Tôi có một kỷ niệm khó quên về bức ảnh : " Cho đời chén ngọt" một cô gái tuổi ngoài đôi mươi gánh chè thưng oằn cả đôi vai đi giữa nắng trưa oi bức Sài G̣n trông bắt thương quá đi thôi. Tôi chụp lén cô mấy bức ảnh xong , bèn kiếm cớ nói chuyện galang với cô hàng chè thưng bằng cách làm sơ sơ cả thảy 12 chén chè. Nấn ná thêm chút nữa để t́m thêm ư cho bức ảnh,- Anh có dự tính ǵ cho nhiếp ảnh tôi gọi thêm 2 chén nữa cho thêm phần vui vẻ trước khi chia tay người đẹp bán chè. Báo hại cho tôi, bụng sôi ùng ục và chè th́ nó nằm ngang cổ tưởng là theo ông bà rồi.
- Anh cho biết một số hoạt động vê nhiếp ảnh và có dự tính ǵ trong tương lai ?
- Thường tôi mỗi năm có bày triển lăm ảnh trong dịp chợ tết của cộng đồng người việt tự do ơ Tây Úc, và cũng hi vọng cho ra đời tập sách ảnh đen trắng Phan Vũ B́nh
- Anh có nhận xét ǵ về ảnh nghệ thuật Việt Nam trước và sau 1975 ?
- Những sáng tác nghệ thuật trước 1975 tự do hơn nhiều. Sau 75 hầu như mọi tác phẩm ảnh nghệ thuật phải sáng tác theo đường lối nhà nước, vào pḥng xem triển lăm ảnh rất chán nản v́ nhiều tác phẩm phục vụ cho tuyên truyền hơn là nghệ thuật thuần túy. Số lượng người chơi ảnh có nhiều hơn trước, những năm gần đây cũng bớt tuyên truyền hơn , ở hải ngoại xem qua truyền thông th́ thấy rằng sinh hoạt nhiếp ảnh người Việt ở Hoa Kỳ rất phong phú và đa dang…...
- Gia đ́nh của anh có hỗ trợ cho anh trong sáng tác ảnh không ?
- Bà xă tôi nguyên là người mẫu của tôi nên bao năm nay vẫn ủng hộ tôi hết ḿnh.
- Cám ơn anh về cuộc tṛ chuyện này, chúc anh thành công nhiều hơn nữa trong sáng tác ảnh nghệ thuật
Sydney - Australia những ngày cuối năm 2008
Nguyễn Đạo Huân
