Lê-Ngọc-MINH

 

Ngày Chủ Nhật 30-1-2011, nhiếp-ảnh-gia Trần-Phấn-Trí (Trần-Trí) cùng một thân-hữu là nhiếp-ảnh-gia Jim Fitzgerald tổ-chức cuộc triển-lãm ảnh "Fine Art Photography - Old Processes" tại Phòng Triển-lãm nhật-báo Người Việt, thành phố Westminster, California.

Nhiếp-ảnh-gia Trần-Trí triển-lãm 46 ảnh và Jim Fitzgerald 45 ảnh thực-hiện bằng những phương-pháo cổ-điển, thời nhiếp-ảnh mới khai-sinh.  Ông Trần-Trí là người Việt-Nam đầu tiên và duy nhất theo đuổi phương-pháp nhiếp-ảnh cổ-điển này.

Giữa phòng bày khoảng 12 cái máy bằng gỗ cỡ lớn bằng gỗ, đánh vernis màu nâu.  Một số máy gỗ do các hãng Mỹ hoặc Nhật sản-xuất, một số do các nhiếp-ảnh-gia tự làm lấy để dùng những loại phim có kích thước đặc-biệt !  Trên bàn trưng bày những ống kính thời xa xưa như Cook, chúng ta chỉ nghe tiếng và thấy trong hình, nay mới thấy tận mắt, khoảng 20 cm đường kính và dài khoảng 30 cm, nặng như cục đá tảng ! 

 

Về hình ảnh thì riêng của ông Trần-Trí có một số điều "hơi khác lạ" (của Jim cũng vậy !).  Vì lẽ các ống kính cổ đều phải chế-tạo bằng tay (kể cả việc mài từng tấm thấu kính bằng tay) và không có coating nên ảnh không nét bằng ảnh chụp với ống kính có coating thời nay.  Và đó là đặc điểm của loại máy cũ, của loại nhiếp-ảnh cũ.

 

Giấy ảnh do ông Trần-Trí tự làm lấy bằng hóa-chất đi mua, pha chế, tráng lên giấy rồi phủ lên đó một lớp gelatine khá dầy, để khô rồi sau này in trực tiếp từ phim ra giấy.  Nếu nhìn thẳng 90 độ vào ảnh thì là tấm ảnh 2D bình thường, nhưng nếu nhìn nghiêng khoảng 15 độ (gần như áp mặt vào tấm hình) thì những chỗ trắng "trông như" nổi ra, chỗ nào đậm "trông như" lõm vào, nếu giải thích theo kiểu bình dân thì khi rửa giấy trong hóa chất, chỗ trắng bị "lấy đi ít hóa-chất", chỗ đậm bị "lấy đi nhiều hóa-chất", nên nhìn quả là có thấy hình nổi, 3D !  Chúng tôi quan-sát kỹ tấm ảnh chụp cục đá và thấy như vậy.  Ảnh chụp cành cây, thân cây... thì có thấy lằn "trũng" như đường viền hai bên thân cây, hai bên cành cây, tạo "cảm-tưởng" 3D.

 

Ðó quả là thứ hình không giống hình đen trắng mà ta hay chụp.

 

Nói chuyện cùng ông Trần-Trí thì ông trình bày là những người chơi ảnh kiểu này tự coi như mình là người của thời nhiếp ảnh mới khai-sinh, phải dùng máy thô sơ, ống kính thô sơ, ống kính không có màng trập, mình phải che bằng miếng vải đen hay bằng cái mũ hay cái nắp, khi phô sáng phải đếm "một ngàn lẻ một", "một ngàn lẻ hai"... là 2 giây; người ảnh phải "đoán" ánh sáng rồi quy ra khẩu độ, tốc độ... không đo bằng quang kế !  Khi làm ảnh phải làm lấy giấy, dĩ nhiên phải pha lấy thuốc, phải xả nước cả 10 lần... rồi mới có tấm ảnh; nếu làm chưa tới hay làm cái gì lố thì phải quăng tấm đó đi, làm lại.  Ông cũng nói hóa-chất thì độc, phải có quạt hút không khí lên trần thật mạnh, kẻo có thể dễ bị bệnh !

 

Nói chung, đây là cuộc triển lãm khá thú vị.  Lần đầu tiên chúng tôi được "thấy" hình loại này bằng xương bằng thịt, còn hình in trong sách thì thấy đã nhiều, nhưng không thấy nó "nổi 3D".

 

(Phần Ảnh minh họa do Nữ Nghệ Sĩ Tâm Ðan cung cấp)