Triết lư khỏa thân của Dương Quốc Định Hà Đ́nh Nguyên (12/15/08)
>
Ảnh nude của Dương Quốc Định hiền lành, mang vẻ ngọt ngào của những câu chuyện thần tiên, nhưng không kém phần tinh tế. Không chỉ là nude mà trước hết, ảnh của Định là những tác phẩm mượn vẻ đẹp phụ nữ làm chất liệu, trong đó họ việc có nude hay không, nude đến đâu không phải là mấu chốt.
Ngoài nude, phong cảnh và tĩnh vật cũng là những lĩnh vực khiến Định say mê. Với anh, ngoài ánh sáng đẹp, vật thể đẹp, tĩnh vật c̣n phải nói lên của tâm tư tác giả qua ư nghĩa riêng của mỗi đồ vật.
“Nude cũng vậy - anh nói - Khi tôi mới dấn thân vào chơi nude, nhiều bạn đồng nghiệp nói: Phụ nữ có ǵ đâu mà chụp, đi một ṿng hết cuộn phim coi như cũng hết(!) Nếu nh́n phụ nữ góc độ đó th́ cũng chả nên chụp làm ǵ. Nếu ảnh ḿnh chỉ là bản photo, th́ sao đẹp được như cơ thể sống đó!
Cho nên chụp nude, ḿnh muốn cho người xem cảm được, rung động được không phải bởi vẻ đẹp và đường nét cơ thể. Nó chỉ là cái nền để chuyển đến một ư tưởng thanh khiết hơn, có khi cùng với cả khuôn mặt diễn đạt của người mẫu. Đôi khi chúng ta cho rằng cứ chụp nude là phải giấu mặt này kia. Ngay cái ư định đó từ đầu đă làm mất đi tính tự nhiên, thanh khiết của tác phẩm rồi.”
Vốn là một họa sĩ được học hành từ nhỏ nhưng nay việc cầm máy đă hoàn toàn thay thế cho cầm cọ. Lớp 5, Định đă được ba cho đi học vẽ, hết phổ thông th́ vào trường Mỹ thuật Đồng Nai. Ra trường lại có hơn chục năm sống bằng nghề thiết kế và vẽ quảng cáo.
Anh cũng bán được tranh (cũng toàn chân dung thiếu nữ không) nhưng giá không lại được với công sức, thời gian bỏ ra - nên thôi. Tư duy hội họa được chuyển qua ảnh. Trong quá tŕnh sáng tác, thường cảm xúc, ư tưởng đến trước, sau đó anh mới t́m cách thể hiện - với chất liệu nude, đúng hơn là cơ thể phụ nữ.
Có khi nghe bản nhạc Trịnh cũng đem lại cho anh cảm hứng. Rơ nét hơn là trường hợp tác phẩm Giấc mơ chiều - anh lập tứ từ bài Thiếu nữ ngủ ngày của Hồ Xuân Hương.
Sự nghiệp ảnh nude của Dương Quốc Định những năm qua chủ yếu dựa trên 5 người mẫu. Tự nhận là khó tính trong tuyển chọn mẫu. Người mẫu ảnh của anh không chỉ trẻ đẹp, biểu cảm có hồn mà tư cách đạo đức phải tốt, và không thể thiếu sự đồng thuận của gia đ́nh. Dương Quốc Định mất ít nhất 3 tháng để t́m hiểu, thuyết phục mẫu... rồi mới bước vào chụp ảnh.
“Thành ra họ hiểu ḿnh, giúp ḿnh có được tác phẩm, và bản thân họ cũng hănh diện khi tác phẩm được thẩm định đạt giá trị cao.” Hai bên giúp nhau v́ nghệ thuật, anh cho biết: “Nếu anh đặt vấn đề với một người mẫu đi thuê th́ ngay từ đầu đă làm người ta có tư tưởng đó là một công việc để lấy tiền. Họ đến với ḿnh mục đích khác. Như vậy có chăng là được những đường nét, chứ chẳng bao giờ ḿnh bắt được cái thần của họ.”
Đóng góp cho sự nghiệp của chồng, tất nhiên có cả người mẫu vợ. Chị cùng như các cháu gái trong nhà thường hay làm mẫu... nháp cho Định, nhất là thời gian anh mới bước vào nghề. Đơn giản để khi làm việc với người mẫu thật, anh khỏi mất thời gian xích tới xích lui, điều chỉnh ánh sáng...
Là nhà nhiếp ảnh Việt Nam nắm giữ nhiều giải thưởng nhất về ảnh nude - 30 huy chương - ngoài nước là chính. Nhưng: “Huy chương với tôi không phải sự mong đợi,” anh nói. “Mong đợi ở đây là ra tác phẩm được như ư. Đó là cái hạnh phúc đầu tiên. Huy chương chẳng qua là BGK nh́n nhận cùng với ḿnh, hoặc đọc được tư tưởng của ḿnh. Huy chương chỉ là vật chất - không mang lại cảm giác sung sướng nào bằng chính tác phẩm đâu!”
Ngoài các cuộc thi và trên báo chí, Định dè dặt trong việc công bố tác phẩm của ḿnh. Duy có một lần cách đây 4 năm, khi mới chuyển từ giá vẽ sang phim ảnh, anh “bị” một người bạn có quán cà phê ở Sài G̣n dụ dỗ làm triển lăm - nhưng cũng không hẳn là ảnh nude.
Toàn bộ triển lăm mang hơi hướng trừu tượng này chỉ đặc tả một đôi bàn tay thiếu nữ! Chưa có kế hoạch triển lăm tiếp hoặc ra sách, hàng năm, anh chỉ gom các tác phẩm tâm đắc vào một cuốn sách ảnh cho riêng ḿnh. Sau này, anh cũng chỉ mong có căn pḥng rộng tại gia để treo tất cả những bức ảnh ưng ư nhất cho bạn bè đến xem. Tất nhiên không phải v́ không có tiền làm triển lăm.
Dương Quốc Định bộc bạch: “Tôi nghĩ cá nhân ḿnh không đủ sức làm chuyện lớn cho thiên hạ được, mà phải qua một cơ quan truyền thông đại chúng, đó hoặc cơ quan quản lư đứng ra tổ chức (triển lăm ảnh nude - PV) th́ tiếng nói, tác động của nó sẽ đúng đắn, hiệu quả hơn.”
Trước trào lưu chụp nude dịch vụ ở các thành phố lớn, bản thân cũng cũng chụp nude theo yêu cầu, Dương Quốc Định rút ra: “Nhu cầu chụp ảnh để giữ lại thân thể của ḿnh là có trong thực tế. Nhưng nó đ̣i hỏi đạo đức của người cầm máy phải được chắt lọc, thẩm định, công nhận. Nếu người chụp không trang bị đủ kiến thức để tạo nên những ảnh nude đúng mức, th́ nó sẽ cho ra thứ ǵ đó chỉ có... anh ta mới biết thôi. Những tác phẩm đó khi đến tay người khác sẽ ảnh hưởng đến nhân vật cũng như tác giả.”
Với những khách hàng yêu cầu chụp nude (nghệ thuật), phương châm của Định là buộc khách phải lệ thuộc vào cái nh́n của ḿnh. “Như vậy ḿnh mới cho họ những tác phẩm - không c̣n là h́nh chụp đơn thuần nữa. Tôi làm dịch vụ hay tác phẩm dự thi cũng đều như vậy”, anh cho hay. “Những tác phẩm đầu tiên tôi gửi đi thi chính là chụp cho khách thôi!”
Sinh ra và lớn lên ở Đồng Nai, cách Sài G̣n chỉ 30 cây số, nhưng anh không có ư định chuyển tới nơi đô hội dù rằng môi trường làm việc có thể thuận lợi hơn. “Chuyện vào Sài G̣n hiện tại đối với tôi không lớn. Cái lớn là ḿnh không quen môi trường ồn ào. Hai nữa là ảnh hưởng từ nhỏ. Mặc dù sinh ra trong một gia đ́nh rất nghèo nhưng tôi chả có tham vọng làm giàu. Tôi chỉ cầu mong làm sao vừa đủ để nuôi vợ con và sống với đam mê của ḿnh suốt cuộc đời. Đó là hạnh phúc mà tôi mơ ước nhất.”
NSNA Dương Quốc Định: Đùa với đường nét
Mấy năm gần đây, những người trong nghề nhiếp ảnh có lẽ không xa lạ ǵ với Dương Quốc Định, bởi ảnh của anh đoạt giải ở nhiều cuộc thi ảnh nghệ thuật trong và ngoài nước.
Tốt nghiệp khoa trang trí mỹ thuật Trường mỹ thuật trang trí Đồng Nai năm 1989, Dương Quốc Định đi sâu vào công việc in ấn, đồ họa, thiết kế mẫu quảng cáo. Đến năm 2002, một sự t́nh cờ đưa anh gặp gỡ với nhiếp ảnh mà theo lời anh, ban đầu chỉ là t́m hiểu, làm quen. Cũng thế giới của màu sắc, đường nét và ánh sáng rất gần với hội họa, nhưng không hiểu sao lại có sức hấp dẫn, cuốn hút anh một cách đặc biệt. Anh lao vào nhiếp ảnh bằng vốn kiến thức lĩnh hội từ những ngày học ở trường cùng với sự đam mê, mày ṃ tự học. Anh buộc phải học những thao tác cơ bản của nhiếp ảnh về cách cầm máy, chọn góc máy đến bố cục, khẩu độ, tốc độ, xử lư... Anh cũng khoác ba lô lặn lội khắp các vùng đất nước, từ Đông Nam bộ, Tây Nam bộ, đến Tây Nguyên, Tây Bắc... để có những bức ảnh đẹp, ưng ư. Xa hơn nữa là các chuyến đi Trung Quốc, Tây Tạng, Malaysia, Singapore... Ban đầu anh cũng dấn thân vào ảnh phong cảnh, đồng quê, tĩnh vật nhưng dần dần về sau là ảnh chân dung. Sau hơn 2 năm t́m ṭi, thể nghiệm, năm 2004, 2 tác phẩm Trao và nhận, Chim câu của anh có mặt ở triển lăm ảnh nghệ thuật toàn quốc. Thành công này là động lực để anh đột phá với thể loại ảnh h́nh thể trên nền ảnh kỹ thuật số một cách chuyên nghiệp hơn.
"Con người luôn mang lại cảm xúc sáng tạo cho những ai yêu nghệ thuật, yêu cái đẹp. Những ǵ của tạo hóa ban tặng cho con người đều sinh động, đặc biệt là ở những người phụ nữ. Đi vào mảng ảnh h́nh thể, tôi muốn giữ lại những khoảnh khắc tươi đẹp của tuổi thanh xuân. Những đường nét tạo hóa dâng tặng cho riêng người phụ nữ luôn có sức ám ảnh một cách kỳ lạ mà nghệ thuật cần phải ǵn giữ dù chỉ một vài khoảnh khắc" - anh tâm sự. Là họa sĩ nên các bức ảnh của anh dường như phóng khoáng hơn với nhiều góc máy rất độc đáo: những ư tưởng rất mới lạ gắn kết con người với thiên nhiên, với thế giới tâm linh nhưng trên hết là khát vọng của tuổi trẻ trong thế giới nhiều gam màu sáng tối. Với thế mạnh sử dụng kỹ thuật số cùng những ứng dụng của các phần mềm đồ họa, ảnh của Dương Quốc Định không nhàm chán trong những góc máy lệch chuẩn, sắc màu lạ lẫm, phá cách trong sáng tạo, tạo nên cái nh́n mới về thế giới thực này.
Đi vào mảng ảnh h́nh thể (ảnh khỏa thân) vốn c̣n nhiều nhận định khắt khe bởi ranh giới mỏng manh giữa nghệ thuật và sự dung tục, Dương Quốc Định thật sự đối mặt với nhiều thử thách. "Khi mỗi tác phẩm tŕnh làng, người xem tự cảm nhận và tác giả sẽ đón nhận nhiều luồng ư kiến khác nhau. Do vậy người chụp phải làm sao chuyển tải được ư đồ của ḿnh và được người xem đồng cảm mới là thành công" - anh nói. Với suy nghĩ "Nhiếp ảnh là ngôn ngữ của trái tim", Dương Quốc Định đă làm được điều đó. Xem các ảnh của anh chụp, người xem dễ dàng nhận ra những điều rất riêng: ư tưởng mới lạ, mỗi bức ảnh được gọt giũa chi li đến từng chi tiết nhưng lại không quá cầu kỳ, các gam màu tưởng như đối lập nhưng thực tế lại đan xen tạo sự hài ḥa. Chính những điều ấy buộc người xem phải đứng lại, nh́n, ngắm và nghĩ.
Không nhận ḿnh là người cầu toàn nhưng nh́n cách anh lao động khiến người khác phải thận trọng: ai đến chụp ảnh khỏa thân không v́ mục đích nghệ thuật đều bị anh từ chối, kiên quyết không chụp ảnh khỏa thân nếu chưa hiểu rơ về người mẫu dù người ấy có lặn lội vài lần, thậm chí hàng chục lần t́m đến căn nhà nhỏ của vợ con anh nằm khuất sâu trong con hẻm nhỏ bên chợ Phúc Hải.
Những suy nghĩ nghiêm túc và sự lao tâm khổ tứ cho nghề nghiệp đă mang về cho anh nhiều vinh quang mà bất cứ tay máy chuyên nghiệp nào cũng mơ ước: Năm 2005, tác phẩm Chất liệu sống, Suối mơAshahi Shimbum Nhật Bản, HCB VAPA. Năm 2006, các tác phẩm: Sức sống, Suối mơ, Chất liệu sống, Dáng hoa, Khát vọng đă mang về cho anh 7 giải thưởng lớn, trong đó có 3 HCB và 4 HCĐ tại các cuộc thi quốc tế tại Hồng Kông, Nhật Bản. Đặc biệt hơn, trong cuộc thi ảnh nghệ thuật quốc tế tại Hồng Kông, anh là người duy nhất gửi 4 tác phẩm dự thi đều đoạt huy chương. Và mới đây nhất, với tác phẩm Gửi hương theo gió, Dương Quốc Định đă đoạt giải nhất cuộc thi Ảnh đẹp mùa Xuân 2007 do Hội Nhiếp ảnh thành phố Hồ Chí Minh tổ chức. của anh đoạt nhiều giải thưởng lớn gồm: Huy chương vàng (HCV) PSA DumDum (Ấn Độ), HCV PSHK lần thứ 60, HCV PSA HongKong Cup, giải
(Theo THU TRANG - BÁO ĐỒNG NAI)
Nhà nhiếp ảnh Dương Quốc Định: Thành công với ảnh khỏa thân nghệ thuật Thứ sáu, 09 Tháng 11 2007 07:10 Theo TTO Nhiếp ảnh
Chỉ mới cầm máy được 4 năm mà Dương Quốc Định đă đoạt được cả chục giải thưởng trong nước cũng như quốc tế. Tháng 3.2007, tại Văn miếu Trấn Biên (TP Biên Ḥa, Đồng Nai) Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Đồng Nai đă tuyên dương 10 tác giả có thành tích xuất sắc nhất trong năm 2006, trong đó có Dương Quốc Định. Cùng lúc đă diễn ra triển lăm ảnh nghệ thuật của anh, đó cũng là lần đầu tiên thể loại ảnh nude (khỏa thân) được triển lăm công khai tại TP Biên Ḥa.
Dương Quốc Định sinh năm 1967, mê vẽ từ nhỏ, từng tốt nghiệp ban Đồ họa công nghiệp (Trường Mỹ thuật Đồng Nai) năm 1989. Ngày c̣n học vẽ, Dương Quốc Định đă rất thích và có khiếu vẽ thiếu nữ. Ra trường anh từng vẽ tranh chân dung và khỏa thân, rồi đi làm thiết kế cho các công ty, chụp ảnh, chỉnh sửa các mẫu quảng cáo và học hỏi, trao đổi về nhiếp ảnh với các đồng nghiệp. Có lần một tiệm tóc thời trang nhờ Dương Quốc Định đến chụp các mẫu tóc quảng cáo. Cô người mẫu nhà ở gần đấy, sau đó trở nên thân thiết với vợ chồng anh. Qua tâm sự, biết cô ấy có một chuyện t́nh rất buồn và Định cảm nhận được ở cô sự nhọc nhằn của kiếp người, cái nghiệt ngă của "hồng nhan đa truân". Anh tŕnh bày ư tưởng và đề nghị cô làm người mẫu trong một bức ảnh nude. Cô đồng ư, và bức Chất liệu sống ra đời. Lúc đầu Định chỉ có ư chụp tặng cô người mẫu nhưng sau đó đọc được những thông tin về cuộc thi ảnh nghệ thuật ở Ấn Độ, anh gửi tham gia thử. Không ngờ bức ảnh đoạt huy chương vàng (HCV). Đó là kỷ niệm đầu tiên khi bước vào làng nhiếp ảnh của Định.
Nhà nhiếp ảnh Dương Quốc Định
Trong số 10 HCV mà Định đoạt được qua các cuộc thi ảnh, cô người mẫu trên đă có mặt trong các tác phẩm: Chất liệu sống, Khát vọng, Dáng hoa, Hai tác phẩm, Suối mơ...
* T́m được một người đẹp chịu làm mẫu cho ḿnh là rất khó. Nếu như gặp một người con gái đẹp (không phải người mẫu chuyên nghiệp) và người ấy gợi cho anh những ư tưởng về một tác phẩm nude, anh làm thế nào để mở lời mời "nhạy cảm" này?
- Vâng, t́m được một người phụ nữ đẹp không phải dễ nhưng để họ chấp nhận làm người mẫu càng khó hơn. Rồi để có một người mẫu luôn đồng cảm với ḿnh lại cực khó. Người mẫu trong một số tác phẩm sau này của tôi là một cô bạn gái cũ, mới từ Mỹ về. Cô ấy cũng t́nh duyên trắc trở. Tôi sáng tác bức Sắc thu để tặng cô ấy và sau đó gửi dự thi đoạt HCV cuộc thi ảnh ở Hồng Kông 2006. Tác phẩm mới nhất của tôi là Giấc mơ chiều với cô người mẫu mới nhất... Tôi luôn trân trọng và mang ơn những cô người mẫu của ḿnh. Khi cần thực hiện một tác phẩm, tôi t́m gặp họ và tŕnh bày ư tưởng. Họ "OK" th́ chụp, không th́ thôi nhưng rất ít khi họ từ chối. Hoàn thành tác phẩm, tôi gửi tặng họ ngay và các cô ấy rất vui. Không thù lao, chỉ lúc nào có giải th́ tất cả cùng đi ăn như một buổi họp mặt gia đ́nh. Riêng cô gái trong Gửi hương theo gió... Cô ấy cũng chỉ là một người b́nh thường, tôi gặp khi cô ấy đi mua hàng trên phố. Xúc động trước đôi mắt đầy biểu cảm và suối tóc của một cô gái c̣n rất trẻ (chỉ mới 20 tuổi), tôi làm quen, giới thiệu về ḿnh và đưa danh thiếp mời cô ấy đến nhà. Sau khi nói chuyện với vợ chồng tôi, cô ấy đă đồng ư cho chụp ảnh...
* Dễ nhận thấy có sử dụng kỹ xảo trong các tác phẩm của anh?
- Ảnh nude đ̣i hỏi người xem phải cảm nhận được "chiều thứ ba" khi xem tác phẩm, đó là tư duy của người chụp và sự đồng cảm của người mẫu. Tôi vốn xuất thân từ hội họa nên cũng giành phần chủ động của tác giả qua việc sử dụng photoshop. Ảnh nude lại rất khó chụp ngoài trời. Phải có ngoại cảnh và không gian thích hợp, nhất là phải tạo được sự an toàn và tự tin cho người mẫu. V́ thế, chụp trong studio vẫn lợi thế hơn.
* Ở trong một môi trường "nhạy cảm" như thế, bà xă anh có ư kiến ǵ không? "Nguồn" ở đâu để anh theo đuổi cái nghề chơi công phu và tốn kém này?
- Tôi rất may mắn khi có được một người vợ biết thông cảm với nghề của chồng. Mỗi lần có người đến chụp ảnh, để biến căn nhà nhỏ xíu, ngổn ngang thành một "studio" chúng tôi phải dọn dẹp. Vợ tôi căng màn, bố trí đèn, trang điểm, giúp tạo thế cho người mẫu... Tôi không mở tiệm ảnh, cũng chẳng kinh doanh một ngành nghề nào khác, vợ tôi cũng chỉ lo nội trợ vậy mà vẫn sống được tuy rằng có phần... thanh đạm. Tuy không kinh doanh nhưng tôi vẫn chụp ảnh cho những người có nhu cầu, chụp xong họ thấy đẹp nên giới thiệu cho người khác. Ngoài ra tôi c̣n nhận thiết kế cho các công ty.
* Dự định sắp tới của anh?
- Tôi muốn thử thách ḿnh bằng chụp ảnh nude ngoại cảnh. Vừa rồi tôi có đi "test" ở Long Hải và nhận thấy rằng chụp ngoại cảnh khác hoàn toàn chụp trong studio, nhưng đó cũng là thách thức nghề nghiệp và tôi sẽ cố gắng hoàn thành album Con người và biển cả trong năm 2007 (không có sự can thiệp của máy tính và kỹ thuật studio).
