Một máy ảnh thay ống kính, dù có hay không có gương lật, thường khá khó sử dụng với những người mới bắt đầu do nó có quá nhiều nút và nhiều chức năng để chỉnh.

Bài dưới đây sẽ trình bày những gì cơ bản nhất thường có trên một máy ảnh thay ống kính. Dù về cơ bản là giống nhau, nhưng người đọc cũng cần lưu ý là ở những máy khác nhau, các nút có thể được bố trí ở những vị trí khác biệt.

Mặt trước

Những nút chế độ ở mặt trước máy ảnh. Ảnh: Cnet.

Ở mặt trước của máy ảnh, bạn sẽ thấy điều đầu tiên đập vào mắt là vòng lắp ống kính. Ðây là nơi bạn phải lắp ống kính trước khi có thể chụp được ảnh. Lưu ý, các máy ảnh khác nhau sẽ có ngàm ống kính khác nhau và ống kính dành cho máy ảnh nào chỉ có thể lắp trên máy ảnh đó. Thông thường, trên ống kính sẽ có các điểm trên cả thân máy và ống kính để giúp người dùng xác định được khớp lắp đầu tiên.

Nút tháo ống kính thường bố trí ngay cạnh viền ống trên thân máy. Khi lắp ống kính và xoay, bạn sẽ nghe một tiếng "tách" báo hiệu ống kính đã khớp vào thân. Khi tháo ống, chỉ việc bấm nút tháo và xoay ống ngược chiều với chiều vừa lắp vào.

Nút xem trước độ sâu trường ảnh (DOF preview) khá thông dụng trên các máy ảnh DSLR trong khi lại thiếu vắng ở những máy ảnh không gương lật. Khi bấm nút này, máy ảnh sẽ khép độ mở về đúng thông số đã đặt để giúp người chụp xác định trước độ sâu trường ảnh của bức ảnh sẽ chụp.

Ðèn hỗ trợ lấy nét sẽ tự động chiếu sáng lên đối tượng trong điều kiện ánh sáng tối để giúp cảm biến nét của máy ảnh bắt nét được tốt hơn. Tuy nhiên, nếu không muốn ảnh hưởng tới đối tượng chụp, đèn này có thể tắt trong menu.

Mặt trên

Các chế độ ở mặt trên. Ảnh: Cnet.

Vòng xoay chế độ trên mặt trên giúp người chụp chuyển đổi giữa các chế độ chụp. Các chế độ thông dụng nhất được đặt trên vòng xoay này là chế độ tự động, ưu tiên cửa trập, ưu tiên độ mở và chỉnh tay hoàn toàn (thường ký hiệu tương ứng bằng các chữ cái P, A, S, M hoặc P, Av, Tv, M).

Bên cạnh vòng xoay chế độ là nút chụp ảnh. Chức năng của nút chụp này chắc chắn đã quá rõ ràng vì tương tự như trên máy ảnh du lịch: dùng để lấy nét và chụp.

Khe cắm đèn dùng để gắn đèn flash ngoài. Một số nhà sản xuất hiện còn làm thêm một số phụ kiện có thể lắp trên khe này như thước cân bằng chẳng hạn.

Hầu hết các máy thay ống kính sơ cấp đều có sẵn đèn flash tích hợp. Ðèn này được bật bằng một nút ở ngay cạnh đèn mặt trên của máy ảnh với biểu tượng tia chớp.

Mặt sau

Mặt sau máy ảnh. Ảnh: Cnet.

Chiếm phần lớn mặt sau là màn LCD và một số nút chức năng khác. Các nút này thông thường bao gồm các nút điều hướng, xem lại ảnh, nút xóa ảnh. Ở trên, một số máy đời mới hơn có thể có thêm nút xem sống Live View hoặc nút quay video.

Phía trên màn LCD là khung ngắm quang để căn hình chụp ảnh. Ở những máy không gương lật hoặc một số DSLR đời mới có chức năng LiveView, người chụp có thể căn khung bằng màn LCD thay vì khung ngắm quang.

Nút xem lại ảnh thường được ký hiệu bằng hình tam giác quay sang phải, giúp xem lại những bức ảnh vừa chụp. Nút Menu dùng để truy cập vào các tính năng sâu hơn của máy ảnh hoặc để hiệu chỉnh những thông số khác như độ phân giải hoặc các tính năng khác.

Nút điều hướng hoặc vòng xoay điều hướng giúp duyệt giữa các tính năng khác nhau của menu và cũng là nút duyệt xem các ảnh đã chụp. Thông thường, các nút này còn có thêm chức năng là các "phím nóng" để truy cập nhanh các tùy chỉnh thông dụng như ISO, lấy nét hay cân bằng trắng.

Mặt dưới và cạnh bên

Các cổng giao tiếp và khe cắm pin. Ảnh: Cnet.

Mặt dưới đáy của máy là khe cắm pin. Ở một số phiên bản, nhà sản xuất có thể tích hợp thêm khe cắm thẻ. Nếu khe cắm thẻ không ở trong khe cắm pin thì thường được bố trí ở bên sườn máy ảnh. Sườn máy ảnh còn là nơi có các cổng USB, cổng A/V hoặc thậm chí cổng mini-HDMI trên một số phiên bản đời mới.

Cách cầm máy đúng

Cách cầm máy đúng ở bên trái. Ảnh: Cnet.

Không giống như máy ảnh du lịch, máy ảnh thay ống kính nếu không cầm đúng cách có thể khiến ảnh bị rung hoặc giảm độ sắc nét của ảnh. Cách cầm tiêu chuẩn là tay cầm chính luôn nắm vững phần nhô ra của máy ảnh, trong khi tay còn lại đỡ dưới ống kính.