Cầm máy chụp nude, tôi bỗng thành Đường Tăng
22/06/2009 (BacKy54)
"Nếu có thể tạm gọi b́nh thường ḿnh là Trư Bát Giới th́ khi cầm máy sáng tác bỗng hóa thành Đường Tăng" - nhiếp ảnh gia chuyên chụp nude Thái Phiên.
- Ở đâu đó vẫn có ư kiến rằng Thái Phiên chỉ là người chụp nude đầu tiên chứ không phải là người chụp nude đẹp nhất Việt Nam?
- Ở Việt Nam trước ḿnh đă có nhiều người theo đuổi ảnh khỏa thân nghệ thuật. Nhưng may mắn là tác phẩm của ḿnh đoạt một số giải thưởng quốc tế và trong nước, điều này nói lên một điều rằng có lẽ ḿnh là người Việt Nam chụp ảnh khỏa thân... đam mê nhất!
Nhiếp ảnh gia Thái Phiên
- H́nh như chưa có một cách hiểu rơ ràng về ảnh khỏa thân nghệ thuật ở Việt Nam?
- Không mặc áo quần gọi là khỏa thân, và có thể chúng ta sẽ được thấy khỏa thân nghệ thuật và khỏa thân phi nghệ thuật. Ranh giới giữa nghệ thuật và phi nghệ thuật rất mơ hồ, có người nói cái này là kích dục có người nói cái này không kích dục, chẳng có văn bản nào nói rằng hở bao nhiêu phần trăm th́ là kích dục. Tất cả phụ thuộc vào cái đầu của người xem và vào văn hóa nền của người đó.
- Để khái quát trong một câu, anh có thể nói thế nào?
- Đứng trước một bức ảnh mà nó hướng bạn tới chân thiện mỹ th́ đó là một bức ảnh khỏa thân nghệ thuật.
- Sự thành công của “Xuân Th́” đang h́nh thành một xu hướng thích khỏa thân của nhiều người tạm được gọi là người của công chúng, nhưng họ lại không thật sự hiểu về nude?
- Không phải là định nghĩa nhưng để có một cái khái niệm về ảnh khỏa thân nghệ thuật th́ nó phải hội đủ những điều kiện như: Bố cục ánh sáng, độ tương phản sáng tối, đường nét phải thể hiện cái ư tưởng của người chụp gửi gắm vào cái tác phẩm, không đơn giản là ai đó cởi bỏ quần áo và ghi lại h́nh ảnh của ḿnh th́ đó là ảnh khỏa thân nghệ thuật.
Tạm gọi ảnh khỏa thân nghệ thuật là ngoại ngữ, ḿnh phải hiểu cái ngoại ngữ đó mới nghe mới nói mới sử dụng được nó. Không ai có thể nói tiếng Anh, Pháp, Đức, Hoa… mà không phải học.
Thứ nhất là ḿnh phải học nếu ḿnh chưa học được th́ ḿnh có thể cảm nhận. Ví như bạn nói tiếng Anh, ḿnh dốt ḿnh chưa hiểu bạn nói ǵ nhưng bạn vừa nói bạn vừa cười ḿnh nghĩ bạn đang vui…
- Anh có nghĩ rằng ở Việt Nam hầu như mọi người chưa có ư niệm nào để cảm nhận về nude?
- Thật ra từ xưa đến nay khỏa thân đă tồn tại, nó tồn tại trong truyền thuyết của Chử Đồng Tử và nàng Tiên Dung hoặc là trong những mặt trống đồng Ngọc Lũ, trống đồng Đông Sơn với những cảnh nam nữ ân ái với nhau. Dân tộc Chăm ở miền Trung Nam Bộ thờ rất nhiều bức tượng Chăm trong đó có Linga (dương vật) và Yoni (âm hộ), tức là văn hóa phồn thực của họ, tín ngưỡng của họ.
Người ta đổ nước vào trong cái Linga để nước nó chảy xuống cái Yoni và rồi sau họ lấy nước đó tưới vào ruộng đồng bởi v́ quan điểm của họ có âm dương ḥa hợp th́ vạn vật mới sinh sôi nảy nở.
Đồng thời cách đây khoảng 200 năm cụ Nguyễn Du cũng đă miêu tả cảnh khỏa thân đang tắm của Thúy Kiều: “Rơ màu trong ngọc trắng ngà/ Dày dày sẵn đúc một ṭa thiên nhiên” như thế nào rồi. Một thời truyện Kiều của cụ Nguyễn Du cũng bị coi là dâm thư sau này người ta mới hiểu được rồi người ta mới cho nó là một kiệt tác văn học của nước nhà.
- Thời gian trước người ta có cái nh́n khác về việc làm của anh, giờ th́ đă có thay đổi? Và nó thay đổi khoảng bao nhiều phần trăm?
- Phần trăm là mang tính đại số khó để đong đo đếm để mà xác định được, trước đây người ta nh́n người đi chụp ảnh khỏa thân là một cái ǵ đó dung tục đồi trụy sa đọa cả người chụp lẫn người mẫu. Ai đó c̣n cho là một cái giới tạm gọi là, xin lỗi, giới “làm tiền”. Điều này hoàn toàn không phải, người mẫu của tôi chụp toàn là dân trí thức, họ hiểu biết nghệ thuật họ mới t́m tới ḿnh, c̣n những người tạm gọi là gái bia ôm th́ họ không dám. Bây giờ bạn thử đi đưa máy ảnh lên, vừa đưa lên họ đă che mặt rồi, cái nghề của họ th́ họ ngại đứng trước ống kính.
C̣n người trí thức trước hết là họ yêu cái đẹp và họ muốn lưu giữ lại cái đẹp đó muôn thuở. Chuyện là vậy và ḿnh có thể nói bây giờ xă hội vẫn chưa hoàn toàn nh́n những người chụp ảnh khỏa thân nghệ thuật với cái nh́n thiện cảm.
- Đúng là có quá nhiều áp lực, thế anh nghĩ như thế nào về vợ của một nhiếp ảnh gia chụp ảnh khỏa thân chuyên nghiệp?
- Thực ra trên đời này không t́m đâu ra một người vợ ủng hộ chồng đi chụp ảnh khỏa thân. Nói bà xă ḿnh không đồng ư cũng không phải mà nói là bà ấy đồng ư th́ cũng không hẳn. Lúc đầu cũng lén lút để đi chụp, sau đó các tác phẩm đoạt giải thưởng được đăng báo tức là chứng minh rằng ḿnh làm việc đàng hoàng, ḿnh đam mê nghệ thuật chứ không phải đến với những cô gái khỏa thân để mang một suy nghĩ khác.
Thành quả là ḿnh có một tác phẩm “Xuân Th́” được giải thưởng và trưng bày tại Viện bảo tàng nghệ thuật quốc tế Tây Ban Nha, có những giải thưởng ở nước ngoài và cả trong nước với đề tài ảnh khỏa thân. Lúc ấy vợ ḿnh mới ngộ ra rằng chồng đam mê nghệ thuật đích thực. Nhưng mà nói ǵ th́ nói chứ bă xă ḿnh vẫn đang "sống chung với lũ" chứ không ủng hộ 100% (Cười).
- C̣n những đứa con của một ông bố chụp ảnh khỏa thân nghệ thuật?
- À mấy đứa tự hào về ḿnh, với các con th́ ḿnh không ngần ngại về ảnh khỏa thân nghệ thuật. Khi mấy đứa nhỏ mở mắt chào đời đă thấy những tác phẩm ảnh khỏa thân nghệ thuật treo trên tường. Nó hiểu được thế nào là ảnh khỏa thân nghệ thuật và phi nghệ thuật, chưa lư luận được sâu sắc nhưng nó cảm được v́ thế khi lớn lên ḿnh không phải lo ngại.
Mấy đứa nhỏ sẽ đi theo hướng tích cực chứ không phải ṭ ṃ nữa, ảnh khiêu dâm rất dễ kiếm trên google c̣n ảnh nghệ thuật quá khó kiếm. Tại sao chúng ta không đi trồng những loại hoa như vậy để lấn át bớt cỏ dại mà chúng ta quy vào cứ khỏa thân là phi nghệ thuật…
- Trong thời đại internet bùng nổ nhiều bạn trẻ 8x, 9x ghi lại h́nh ảnh khỏa thân của ḿnh và đưa lên blog, điều này có làm anh suy nghĩ?
- Những bạn đó chưa hiểu hết cái tinh túy, cái hồn của người Á Đông ḿnh, các bạn mới chỉ đừng lại ở việc thích phô trương (ḿnh không nói tất cả) để được mọi người chú ư như là diễn viên, người mẫu, ca sĩ. Các bạn trẻ chưa ư thức được rằng sau đó với những bức ảnh đưa lên mạng th́ không thể kiểm soát được và cả thế giới có thể sở hữu theo một h́nh thức nào đó và trong đó có bố mẹ chồng tương lai, họ sẽ nghĩ như thế nào. Nếu là ảnh nghệ thuật c̣n có thể hiểu được nhưng nếu chỉ đơn giản là những bức ảnh không mặc đồ với những nguồn sáng phẳng - những nguồn sáng phi nghệ thuật - th́ sẽ nhiều hệ lụy sau này.
- Với anh th́ người mẫu ảnh khỏa thân phải như thế nào mới có một bức ảnh nghệ thuật?
- Từ “phụ nữ” đă bao hàm cái đẹp trong đó, bất cứ người phụ nữ nào cũng có thể chụp ra được một bức ảnh khỏa thân đẹp. Vấn đề ăn thua là góc đặt máy của người chụp, ánh sáng sử dụng của người chụp, tay nghề của người chụp, suy nghĩ của người chụp chứ không phải người mẫu là hoa hậu mới ra ảnh khỏa thân nghệ thuật.
- Thật khó có thể h́nh dung một người đàn ông đứng trước một người phụ nữ khỏa thân sẽ như thế nào, c̣n anh th́ không chỉ đơn giản là đứng và nh́n?
- Người mẫu và ḿnh đều là con người lẽ đương nhiên sẽ có hỉ, nộ, ái, ố, bi, lạc, dục có nghĩa là có vui buồn, ham muốn. Để có những bức ảnh trong sáng th́ ḿnh phải biết làm chủ lấy ḿnh. Nếu có thể tạm gọi b́nh thường ḿnh là Trư Bát Giới th́ khi cầm máy sáng tác bỗng hóa thành Đường Tăng, chỉ vậy thôi!
- Áp lực của người nghệ sĩ là rất lớn đặc biệt hơn là những nghệ sĩ đă có những thành quả nhất định nhưng đâu đó thỉnh thoảng vẫn c̣n nghệ sĩ thích mơ màng trong giấc ngủ sau những thành quả ấy?
- Ḿnh hiểu (cười). Ḿnh không phải là người ngủ quên hay thích ăn mày dĩ văng nhưng ḿnh th́ vẫn thích những giấc mơ, thậm chí có những giấc mơ vượt quá con người ḿnh. Dự án ḿnh đang theo đuổi sẽ là một chuỗi các quán cà phê “Xuân Th́”, nơi đó là nơi trưng bày những bức ảnh khỏa thân nghệ thuật để khách hàng vừa ngắm vừa thưởng thức cà phê.
Có thể bật mí như vậy và ḿnh vừa viết xong bản dự án. C̣n tiếp nữa, tất nhiên là sau “Xuân Th́” ḿnh vẫn nói vui với bạn bè có thể sẽ là “Hạ Th́”, “Đông Th́”, có một điều chắc với bạn là ḿnh vẫn thấy chưa cạn kiệt về đề tài và ư tưởng.
Ảnh: Thái Phiên
Theo Việt Tú
