Baby in the Box, tấm h́nh thay đổi cả một đời người (Phần 2)Phương Anh, phóng viên đài RFA (
11/30/08)
Cô Nhanny Heil và người mẹ nuôi, bà Evelyn Heil
Thưa quư vị và các bạn, trong kỳ trước, chúng ta đă nghe nhiếp ảnh gia nổi tiếng Chick Harrity kể lại trong hoàn cảnh nào ông đă chụp bức ảnh em bé nằm ăn xin trong chiếc hộp bằng cạc tông bên cạnh người anh trai bé nhỏ của ḿnh.
Cô Nhanny Heil và người mẹ nuôi, bà Evelyn Heil.
Và sau khi tấm h́nh được phổ biến ở Hoa Kỳ, đă dấy lên phong trào nhận trẻ em mồ côi Việt Nam làm con nuôi.
Mặc dù bà mẹ của em từ chối sự hảo tâm của rất nhiều gia đ́nh người Mỹ muốn nhận em làm con nuôi. Thế nhưng, như một số phận đă dành sẵn, năm 1983, tức 10 năm sau, em bé trong chiếc hộp giấy có mặt tại Ṭa Bạch Ốc để gặp Tổng thống Ronald Reagan và hội ngộ lần đầu tiên với người đă chụp h́nh ḿnh khi mới lên hai.
Tuy nhiên, cuộc gặp gỡ này đă làm cho cô bé Trần thị Hết, nay là Nhanny Heil vô cùng tức giận và hăi sợ v́ nhiếp ảnh gia Chick Harrity đă đưa tặng em bức h́nh Baby In The Box.
Theo lời bà mẹ nuôi cô kể lại, lúc bấy giờ, trong trí óc ngây thơ của cô bé 12 tuổi, cô chỉ sợ rằng, nếu có ai biết được cô là em bé trong bức h́nh, th́ cô sẽ bị trả về Việt Nam. V́ thế, cô rất ghét bức h́nh ấy.
Người mẹ nuôi, bà Evelyn Heil
Được hỏi v́ sao bà lại trở thành mẹ nuôi của cô, từ thành phố Springfield, bang Ohio, bà Evelyn Heil, một nhà giáo, nay đă về hưu kể lại:
"Khi tôi nh́n thấy bức h́nh của em trên tờ báo [ở Houston, Texas], bên cạnh là bức h́nh "Baby in the Box", đôi mắt em mở lớn đầy vẻ sợ hăi như đang nh́n thẳng vào tôi như có một sự thôi thúc kỳ lạ. Lúc bấy giờ, em được bác sĩ Denton Cooley chữa bệnh tim, đem em từ Saig̣n sang. Năm đó là năm 1974.
Theo lời cơ quan từ thiện đưa em sang Mỹ th́ mẹ em đưa em vào viện mồ côi Holt, v́ em bị bệnh tim và bà quá nghèo không có tiền chữa bệnh cho em. Cũng theo lời hội từ thiện cho biết th́ họ cố gắng t́m mẹ và anh trai của em nhưng nghe nói bà đă đi Đà Nẵng. Sau đó họ cũng được tin là bà mẹ của em đă qua đời v́ bị bệnh lao phổi, và không c̣n ai biết gia đ́nh cũng như anh trai của em ra sao nữa. Nhưng ở Sài g̣n lúc bấy giờ cũng không có đủ phương tiện chữa trị nên họ đă đưa em sang Mỹ. Khi tôi nh́n thấy khuôn mặt của em và bức h́nh Baby In The Box đăng trên trang báo, tôi lập tức t́m cách đến ngay bệnh viện để được ôm em vào ḷng v́ trông em tội nghiệp lắm, nét mặt đầy vẻ sợ hăi."
Thưa quư vị và các bạn, việc nhận em làm con nuôi không đơn giản chút nào v́ lúc bấy giờ, danh sách xin nhận em làm con nuôi lên đến hai ngàn gia đ́nh. Thật là khó để lọt vào danh sách được tuyển chọn, tức là khoảng 5 gia đ́nh ưu tiên, rồi cuối cùng mới được chọn.
Nghĩa cử cao đẹp
Thế nhưng, giống như một phép lạ đă xảy ra, bà đă vượt qua hai ngàn gia đ́nh khác để đứng đầu danh sách xin nhận em làm con nuôi, bà kể lại:
"Tôi rất là kiên tŕ và họ biết là tôi biết nhiều về dinh dưỡng. Rồi hôm ấy, họ đến nhà tôi rồi đi cùng với tôi để đón các con tôi đi học về. Trước khi tới trường của các con tôi th́ họ cho tôi biết là tôi sẽ được chọn. Tôi đă khóc v́ sung sướng và không thể lái xe tiếp tục được, phải dừng lại bên đường để dằn cơn xúc động. Tôi không thể tin nổi, một điều kỳ diệu đă xảy ra.
Và cũng nên nhớ lại rằng, thất bại của Mỹ trong việc bảo vệ Sàig̣n đă khiến em trở thành một em bé mồ côi tị nạn. Điều này giúp cho việc xin em làm con nuôi dễ dàng hơn. Và ngày 10 tháng 10 năm 1974, em chính thức trở thành con nuôi của tôi. Gia đ́nh tôi đưa em về nhà, tôi đă có 4 đứa con trai và em trở thành công chúa trong gia đ́nh của chúng tôi."
Thưa quư vị và các bạn, khi được hỏi về t́nh trạng sức khỏe của em lúc bấy giờ như thế nào, bà cho biết:
"Em thật là nhỏ bé và suy dinh dưỡng trầm trọng. Em gần như không sống nổi, sức khỏe của em thật là tồi tệ, em không tự ḿnh ngồi và đứng được. Chỉ cân nặng có 12 pounds mà lúc đó em đă 3 tuổi rồi. Con trai lớn của tôi chọn tên em là Nhanny. Từ đó, tên em là Nhanny Heil. Sau khi tôi nuôi em được chừng 6 hay 10 tuần ǵ đó th́ em bắt đầu tự ḿnh đứng và ngồi được. Tôi đă tốn rất nhiều công sức để chăm sóc và chữa bệnh cho em.
Em bị bệnh về tai, nên đă ảnh hưởng nhiều đến việc nghe và nói. Đồng thời, em c̣n thêm rất nhiều bệnh tật khác nữa. Trong nhiều năm, Nhanny bị chậm phát triển so với các trẻ em khác. Nhưng cuối cùng, th́ mọi việc cũng đâu vào đó. Nhanny được tất cả mọi người yêu mến."
Không đầu hàng số phận
Thưa quư vị, được biết, sau nghĩa cử thật cao đẹp của bà Evelyn Heil nhận em bé Trần Thị Hết làm con nuôi, một làn sóng xin nhận nuôi các em mồ côi Việt Nam dâng cao tại Hoa Kỳ, nhất là vào thời điểm trước biến cố tháng 4 năm 1975.
Trong khi đó, ngoài thời gian đi dạy học, phải vất vả nuôi 4 người con trai của ḿnh, bà dành hết thời gian cho Nhanny. V́ sức khỏe và bệnh tật, Nhanny không thể nào đến trường b́nh thường như các trẻ em khác.
Nhất quyết không chịu đầu hàng số phận, bà lập ra Warren Center of Learning, xin tạm dịch Trung Tâm Học Tập Warren, để Nhanny có cơ hội được học hành tại đây. Năm 1983, để có thêm tài chính cho trung tâm, bà nhờ các cơ quan truyền thông hỗ trợ trong việc quyên góp.
Gặp Tổng thống Ronald Reagan
Và cũng nhân cơ hội này, bà và Nhanny được Tổng thống Ronald Reagan cùng phu nhân mời đến Ṭa Bạch Ốc. Bà cho biết:
"Lúc bấy giờ, có rất nhiều phóng viên báo chí ở khắp nơi trên toàn thế giới về tham dự và muốn đặt câu hỏi với Nhanny, nhưng Nhanny cứ quả quyết đ̣i gặp Tổng thống trước đă. Nhanny nói với mọi người rằng hăy để cho em gặp Tổng thống đă, rồi em sẽ trả lời câu hỏi của mọi người khác.
Và tôi c̣n nhớ rằng khi hai chúng tôi đang đi vào hành lang, th́ ngay lúc ấy, Tổng thống Reagan cùng phu nhân xuất hiện. Ông cúi xuống ôm em vào ḷng và hỏi tai nào của em không nghe được? Em trả lời.
Tổng thống nói: Vậy th́ hăy cứ đi qua phía bên đó để ông cùng nghe v́ tai của ông cũng bị như thế! Thật là một vị Tổng thống tuyệt vời ! Sau khi tṛ chuyện với Tổng thống Reagan xong th́ chúng tôi gặp Chick Harrity. Đó là lần đầu tiên chúng tôi gặp ông ấy."
Trước mặt Tổng thống George W. Bush, Cô Nhanny Heil trao tặng
giải thưởng cho ông Chick Herrity. AFP PHOTO Andrew COUNCILL
Ngạc nhiên lẫn xúc động
Trước mặt Tổng thống George W. Bush, Cô Nhanny Heil trao tặng giải thưởng cho ông Chick Herrity. AFP PHOTO Andrew COUNCILL
Thời gian trôi qua, sau lần hội ngộ đầu tiên [với Chick Harity vào năm 1983] làm cho Nhanny hăi sợ, tháng 4 năm 2005, bà nhận được điện thoại của Hội Phóng Viên Ảnh Ṭa Bạch Ốc mời bà cùng Nhanny đến trao giải cho Chick Harrity.
Vô cùng ngạc nhiên lẫn xúc động, mọi chuyện tưởng chừng như đă đi vào dĩ văng, nhưng nay lại được khơi dậy với một niềm vinh hạnh. Bà c̣n được biết rằng, trong suốt gần 50 năm cuộc đời nhiếp ảnh của ḿnh, Chick Harrity bao giờ cũng tâm đắc về bức h́nh “Baby In The Box”, và luôn tự hỏi cô bé trong ảnh giờ này ra sao.
Với sự giúp t́m kiếm của hăng truyền thông NBC, Hội Phóng Viên Ảnh Ṭa Bạch Ốc đă t́m ra được địa chỉ của mẹ con bà và trân trọng mời Nhanny đến tham dự để dành cho Chick Harrity một bất ngờ lớn. Thế là mọi chuyện đă xảy ra đúng như dự định.
"Người may mắn nhất"
Thưa quư vị và các bạn, giờ đây, khi Nhanny đă là mẹ của hai con và hiện định cư tại thành phố Springfield, bang Ohio, cô tâm sự:
"Tôi nghĩ tôi là người may mắn nhất. Tôi không biết nói ǵ hơn. Tôi chỉ nghĩ là tôi rất may mắn đă gặp được mẹ nuôi tôi cho tôi một cuộc đời mới. Tôi biết rằng, tôi c̣n có cha và các anh trai của ḿnh, và nhiều khi tôi tự hỏi không biết giờ này họ ra sao. Tôi không biết làm cách nào để t́m ra họ. Tôi thiệt không biết làm sao!"
Thưa quư vị và các bạn, câu chuyện về bức h́nh Baby In The Box có thật nhiều điều kỳ diệu mà chúng ta không thể nào giải thích nổi. 32 năm sau, có ai ngờ em bé ăn xin nghèo khổ trên vỉa hè thành phố, nằm trong chiếc hộp bằng cạc tông, lại thay mặt cho toàn thể giới báo chí phóng viên nhiếp ảnh Hoa Kỳ, trước mặt Tổng thống George W. Bush, để trao tặng giải thưởng cho người đă chụp h́nh ḿnh năm xưa, làm cho tất cả mọi người phải rơi lệ.
Và hôm nay đây, mặc dù không nói được tiếng Việt, nhưng cô luôn ghi nhớ cô là người Việt Nam, cô vẫn hằng nhớ đến những người thân nhân ruột thịt của ḿnh. Ước mong một ngày nào đó, lại có điều kỳ diệu xảy ra cho cô, phải không thưa quư vị và các bạn?
Phương Anh, phóng viên đài RFA
