Vài Hàng Lạm Bàn Về Thú Chơi Ảnh Nguyễn Đức Cung (
10/07/08)
Để hoàn thành một trường thiên tiểu thuyết vài trăm trang làm say mê người đọc từ dầu đến cuối qủa là khó. Sáng tác một truyện ngắn vài ba trang làm độc giả nhớ măi không quên th́ thật một cấp khó hơn. Cô đọng trong vài vần thơ khiến người thưởng lăm thích thú và nhớ suốt đời, phải là khó nhất.
Tuy nhiên trong văn học nghệ thuật c̣n có một thể loại giản dị hơn và khó khăn hơn, đó là nhiếp ảnh., tất cả chỉ là một trang giấy phẳng, đen trắng hoặc mầu, hiện hữu trước mắt người thưởng lăm, muốn nghĩ ǵ th́ nghĩ, hiểu sao th́ hiểu và diễn nghĩa thế nào cũng được, tự do theo nhăn quan của người xem. V́ thế sáng tác một tác phẩm nhiếp ảnh giá trị quả thật khó.
Thực ra trong văn học nghệ thuật, người sáng tác Văn,Thơ, Nhạc, Họa, Nhiếp ảnh v..v.. đều có chung một vài điểm thiết yếu đó là óc sáng tạo, trí tưởng tượng phong phú và một trái tim vô cùng nhậy cảm hầu cấu tạo tác phẩm của ḿnh và từ đó rung động người thưởng lăm, ngoài ra cảm hứng sáng tác c̣n giao thoa giữa các bộ môn; Thi sĩ có thể nẩy thơ gợi hứng qua một trường thiên tiểu thuyết hay, Họa sĩ, người chơi ảnh có thể sáng tác một tác phẩm gợi hứng từ một bài thơ lạ, một bản nhạc hay.v..v.. và ngược lại. Đây quả là một đề tài nghiên cứu rộng lớn và nhiều thích thú. Nhưng xin đươc trở lại Thú chơi ảnh.
Hăy thử tưởng tượng trong mỗi phút đồng hồ trên toàn cầu có bao nhiêu người đang chụp h́nh; con số là hàng triệu triệu; Lư do bởi v́ chụp h́nh là một thú rất phổ thông và rất dễ chơi, từ một em bé 5 tuổi đến cụ già 90 tuổi; từ một công nhân đến một nhà khoa bảng, ai cũng có thể làm được .
Căn bản xử dụng máy h́nh và bài học về bố cục v..v.. với một người trung b́nh chỉ cần một ít giờ học hỏi là tạm đủ để cầm máy, chưa kể hiện nay từ máy nhỏ, máy lớn đều được chế tạo rất tinh vi để giúp người xử dụng chụp h́nh dể dàng, đẹp mà không cần một kiến thức rắc rối như ít năm về trước; V́ thế thú chụp h́nh trở thành phổ thông hơn, không nhà nào không có ít nhất một cái máy h́nh, sẵn sàng để xử dụng bất cứ lúc nào.
Viết đến đây không thể quên được những Nhiếp ảnh gia đă làm rạng danh nền nhiếp ảnh nước ta trên khắp thế giới, trước 1975 như: Nguyễn An Ninh, Phạm Văn Mùi, Trần Cao Lĩnh, Nguyển Cao Đàm, Nguyễn Mạnh Đan, Lê Văn Khoa, Nguyễn Công Thắng v...v..Nay tại hải ngoại như: Đơn Hồng Oai, Lê Ngọc Minh, Thái Đắc Nhă, Dương Xuân Phương, Ngô ThanhTùng, Trần Chí Trung… gần đây nhất Josephhoa Phạm, Vy Vy Trần v..v.. và rất nhiều bạn ảnh khác chưa được hân hạnh biết đến, hoặc nhớ hết.
Trong văn học nghệ thuật để hoàn thành một tác phẩm nhiếp ảnh qủa là phức tạp và khó khăn nhất cho người sáng tác. Lư do: trong Thơ, Văn, Nhạc, Họa. Nghệ sĩ sáng tác làm chủ, họ có thể thay đổi chữ, cung nhạc, mầu sắc, không gian, thời gian, ngay cả bố cục tùy thích, chỉ một cái “phẩy tay“ là xong. Nhiếp ảnh th́ khác, người cầm máy phụ thuộc vào cái hiện hữu có ngay trước mặt trong cái không gian ấy, trong cái giây phút ấy nhiều khi chỉ một nháy mắt (với kỹ thuật của photoshop hiện nay rất phong phú và ảo thuật cho nhiếp ảnh, tuy nhiên xin dành cho một bài viết khác) . Nghe ra có vẻ bi quan, nhưng khó th́ có khó mà dễ th́ cũng thật dễ. Ngoài một kiến thức căn bản về bố cục (có thể tự học) hiểu biết cách sử dụng cái máy h́nh thế là đă có 30% hành trang của người chơi ảnh.
70% hành trang c̣n lại xin được mạn đàm như sau :
-Ḷng say mê nghệ thuật nhiếp ảnh (dĩ nhiên!)
-Một cái nh́n sắc bén, tinh vi và nhậy cảm. Không cần phải đi xa vạn dặm, chẳng cần vượt núi, băng rừng… cái Đẹp nó ở ngay sau vườn , trước ngơ, bông hoa sau nhà, giọt sương trên lá trước cửa, nắng vương bên thềm... cái Đẹp cái Hay cái thâm thúy của cuộc đời ở khắp nơi bên mỗi bước chân, chỉ chờ được nh́n thấy và ghi vào ống kính.
-Sau cùng và cũng là hành trang tất yếu đó là một CON-TIM-T̀NH-YÊU- MÊNH-MANG: yêu cánh hoa dại bên đường,yêu giọt nắng bên thềm, yêu cánh hùng tráng vĩ đại của thiên nhiên, yêu câu thơ lạ, yêu bài nhạc hay, yêu bức tranh đẹp… Với con tim nồng nàn ấy, những tác phẩm nhiếp ảnh nghệ thuật đầy ư nghĩa và xúc cảm sẽ tràn ngập và mang vinh quang đến các bạn ảnh Việt Nam tại hải ngoại.
Để kết thúc xin mươn một câu nói thật ư nghĩa của Albert Schweitzer và xin tạm phóng ngữ như sau:
"In the hopes of reaching the moon men fail to see the flowers that blossom at their feet.”
Mong lên chinh phục chị Hằng
Bỏ quên hoa nở bên hàng dậu thưa.
Chúc bạn ảnh một cuộc chơi nghệ thuật thật ngoạn mục và không quên “hoa nở bên hàng dậu thưa”. Bởi v́ sáng tác trong văn học nghệ thuật nói chung khi đạt được sự đơn giản tột cùng của tác phẩm, lại chính là điểm cao nhất của giá trị./.
Nguyễn Đức Cung
