Một Thử Nghiệm Nhiếp Ảnh (
05/06/08)
Trung tuần tháng Ba, 2003 vừa qua, tôi lên Monterey-Carmel chụp ảnh hai thành phố này và vùng phụ cận trong 5 ngày. Tôi đă từng lên Monterey-Carmel nhiều lần, mà lần nào lên đó cũng chụp giật như ma đuổi, lần này tôi quyết-định dềnh dang một chút, đi thăm mấy pḥng trưng bày ảnh của một số nhiếp ảnh gia Mỹ tên tuổi và xem mấy tiệm bán máy ảnh cũ, mới trong vùng.
Trong một tiệm bán máy và phụ-tùng ở Monterey, ông chủ tiệm đưa tôi xem một thùng giấy nhỏ trong chứa một mớ đồ lỉnh kỉnh : khoảng hai chục cuộn phim 35 mm, gồm Adox KD14 Film, Agfa IFF Film, Agfa IPX 25 Film, Ilford Delta 100 Film, Ilford Delta 400 Pro Film, Ilford FP4 Plus Film, Ilford HP5 Plus, Jessops R100 Film... mỗi thứ một, hai cuộn, TẤT CẢ ĐỀU QUÁ HẠN. Trong thùng c̣n có một số lon, chai, lọ, gói giấy nhôm, gồm thuốc tráng phim và thuốc tráng giấy như Agfa Newtol WA Paper Developer, PQ Universal Paper Developer, Ilford Bromophen Paper Developer, DiXactol Single Bath Film Developer, Xtol Film Developer, Perceptol Film Developer, Luxol Film Developer, PMK Film Developer... và mấy món linh-tinh nữa... Phim Agfa, Ilford tôi đă từng dùng qua, nhưng phim Adox tôi dùng đôi khi từ thời c̣n ở Việt Nam, mua của cụ Nguyễn-Thao ở Hollywood Photo (cách đây khoảng 40 năm), nhưng phim Jessops th́ chưa hề bao giờ nghe tới... c̣n thuốc tráng phim Luxol và PMK... chưa hề thấy ghi trên giấy ! Tôi nghĩ rằng người nào đó từ Ăng-Lê đem hộp này qua, không dùng nay đem bán, v́ mấy tên phim và thuốc quái gở này không phải là sản phẩm của nước Cờ Hoa, v́ ngoại trừ Agfa, tất cả đều là sản phẩm của Ăng-Lê.
Ông chủ tiệm c̣n dụ bán cho tôi hai chiếc máy Olympus XA và XA2 mà ông cam đoan là c̣n chạy tốt, mỗi chiếc 30 $. Tôi mặc cả với ông là ông cho tôi mấy cục pin mới, lắp vào máy để bảo đảm là máy c̣n chạy tốt. Nếy hai máy đều chạy, tôi sẽ lấy cả hai chiếc Olympus, cả thùng phim và thuốc cũ đó, giá 80 $. Ông ta bằng ḷng. Sau khi lắp pin, khi bấm cả hai máy đều kêu tạch tạch sè..., chứng tỏ chúng c̣n chụp được, khẩu độ, tốc-độ chính xác đến đâu th́ không biết. Tôi bèn móc túi trả tiền, ôm mấy của nợ kia bỏ vào thùng xe.
Các bạn ảnh đều biết năm 1979, Olympus (thực ra là một ông kỹ sư ngịch ngợm và đa tài là ông Maitani) sản xuất máy Olympus XA, một loại máy nhỏ cho những người ảnh tài tử, rất giản dị nhưng có khá nhiều đặc tính khá. Máy không lớn hơn bao thuốc lá, phía trái có gắn cái flash nhỏ mà ta có thể tháo ra hay gắn vào rất dễ dàng, flash này dùng một cục pin AA, rất dễ t́m. Ống kính P. Zuiko, có 6 thấu-kính bằng quang-kính (chớ không phải bằng plastic như đa số ống kính ngày nay, kể cả ống kính của nhiều hăng danh tiếng !) tiêu cự 35 mm, khẩu độ từ f/ 2.8 tới 22 mà ta có thể lựa chọn được theo ư muốn và cũng có thể chỉnh xa gần bằng tay theo ư muốn. Phía dưới đáy máy có một cần chỉnh giúp ta chỉnh được ba điều sau đây, là 1/ Thử Pin, 2/ Chỉnh cho thừa sáng một nấc rưỡi (để chụp ngược sáng) và 3/ Tự chụp (self timer). Tốc-độ máy th́ tự động, điều khiển bằng hai cục pin nhỏ AG-13 bằng cái nút áo (đây là điểm đáng phàn nàn, v́ ngoại trừ tốc độ máy chỉnh bằng pin, tất cả những thứ khác đều cơ-hành, phải chi tốc độ máy cũng cơ-hành). Máy không có loa che nắng và cũng không có kính lọc, nếu muốn dùng, ta phải cầm kính lọc để che phía trước ống kính. Tuy nhỏ và nhẹ, nhưng h́nh ảnh rất sắc nét, có thể phóng lên tới 11 x 14 inches (28 x 35 cm). Sau đó, năm 1980, Olympus sản xuất máy XA-2, năm 1982 sản-xuất máy XA-1, XA-3 và XA-4, ba loại trên đều có ống kính 35 mm f/3.5, khẩu độ, tốc-độ chạy bằng pin, ngoại trừ kiểu XA-4, ống kính 28 mm f/ 3.5 (ống kính tầm rộng); chiếc máy này, sau hơn hai mươi năm, giá cũng có thể tới 300 đô-la !
Tối hôm đó, về motel, tôi đem hai cái máy ra thử lại th́ thấy tốc-độ coi bộ tin cẩn được, tôi bèn gắn cuộn phim Ilford FP4 400 ISO vào một máy (chỉnh 200 ISO vào quang kế, nghĩa là thừa sáng một nấc) và cuộn phim Jessops 100 ISO vào máy kia (chỉnh 50 ISO vào quang kế). Sáng sớm hôm sau khoảng 6 rưỡi sáng, tôi ra Fishermen’s Wharf thử hai chiếc máy Olympus và hai cuộn phim quá hạn mới có BA NĂM (!). Chủ đề là mấy chiếc ca-nô cột vào chân cầu tầu, mấy con hải âu, mấy con chằn bè, hàng quán, cột neo tầu... Đối với hai máy này, tôi chụp bủa vây, như “đúng sáng”, thừa sáng một nấc, thiếu sáng một nấc... lắp kính lọc màu vàng lục, vàng... máy gắn trên chân.
Khi về lại nhà, tôi c̣n nhốt mấy cuộn phim trong tủ lạnh, hai tuần sau mới có th́ giờ tráng phim và tôi dùng thuốc tráng DiXactol Single Bath Film Developer (chỉ v́ làm biếng, thuốc DiXactol là thuốc tráng phim một nước, có nghĩa là hiện h́nh xong là xong, không phải hăm bằng fixer, chỉ xả nước thôi). Tôi tráng già 20% và kết quả là những ảnh chụp thừa một nấc kết quả tạm được, như vậy có nghĩa là phim quá hạn bị mất tương phản, phải dùng kính lọc tương phản như vàng, vàng lục, cam, đỏ... để tăng tương phản lên. Cả hai loại phim đều có đặc tính như vậy và phim Ilford FP4 400 ISO hơi có hạt.
Sau đó tôi đưa phim ra cho tiệm ảnh One Hour của một anh Đại-Hàn gần nhà, anh ta scan rồi in digital cho tôi mỗi thứ một kiểu, ảnh đen trắng. Ảnh trông đẹp hơn tôi nghĩ. Tôi cũng thử scan lấy, dùng máy Epson 2450, tôi scan 6 x 8 inch, 200 dpi, trông trên màn ảnh th́ “cũng đẹp”. Xin tŕnh bày mấy ảnh sau đây cùng quư bạn ảnh.
Việc thử nghiệm trên đây chỉ là một tṛ chơi v́ ṭ ṃ, tôi không có ư định và cũng khuyến cáo các bạn ảnh không nên thử nghiệm không công cho các hăng phim, giấy... (nếu không được... trả tiền) bằng cách thay phim, đổi giấy như... đổi vợ !
